Door Ingrid Joppe – Fotograaf

Met veel interesse volg ik het tv-programma ‘Kijken in de ziel’. Coen Verbaak gaat in gesprek met mensen in verschillende beroepsgroepen over over verschillende onderwerpen en over hun persoonlijke ervaring hiermee. Hij sprak met journalisten, artsen, wetenschappers, advocaten en topondernemers. Ethiek in combinatie met persoonlijke gevoelens is een terugkerend thema. Als kijker wordt je geconfronteerd met je eigen kijk op bepaalde ethische onderwerpen en je krijgt alle ruimte om deze bij te stellen. Boeiend.

Dilemma’s van een fotograaf

Elk seizoen hoop ik dat hij fotografen gaat bevragen. Fotografen hebben veel ethische dilemma’s. De modefotograaf vraagt zich af in hoeverre het nog slanker Photoshoppen van jonge modellen verantwoord is, laat staan het fotograferen van anorexia-modellen. Werk je daaraan mee of neem je een krachtig standpunt in? De oorlogsfotograaf moet kiezen tussen het helpen van mensen in nood of het vastleggen van de noodsituatie in beeld. Een moeilijke ethische beslissing.

Wat zie je als je kijkt?

In mijn werk kom ik ook dilemma’s tegen, gelukkig over minder zware thema’s, maar het zet me weleens aan het denken. Ik moest een oudere dame fotograferen. Na twee keer bellen opende een charmante dame de deur gevolgd door een flinke wolk haarlak. Ze had veel zorg aan haar uiterlijk besteed, maar doordat ze op haar leeftijd geen vaste hand meer heeft, leken haar getekende wenkbrauwen die van een pierrot. Een enigszins verdrietige look, door de kronkelige lijn. Dilemma. Ga ik haar zo fotograferen of doen we de make up opnieuw? Laat ik de pure mevrouw zien zoals ze is of help ik haar met haar make up? Ik vroeg haar of ze tevreden was toen ze een laatste blik in de spiegel wierp. Dat was ze, alhoewel ze nog moeite had met ‘haar oude vel’. Zij zag dus heel wat anders in de spiegel dan wat ik zag.

Discussie

Op internet vond ik een discussie over ethiek in de fotografie. Een fotograaf werd gevraagd een foto te maken van het gevolg van het zomerweer. Hij vroeg een moeder toestemming om van haar zwemmende kinderen een foto te maken. Zij en haar kinderen gingen akkoord. De fotograaf vroeg de kids rennend uit het water te komen. Resultaat: een hoop spetters en kinderen in zwemkleding die gierend van het lachen uit het water renden. Eén van de kinderen was aan de dikke kant. De fotograaf stelde de vraag of hij dit wel kon laten zien. De discussie werd boeiend. “Nee, ziet er niet uit dat dikke kind”, zei iemand. “Een slecht voorbeeld voor andere kinderen. Obesitas is een ernstig probleem,” zei een ander. Ik was verbaasd. Zo weinig respect voor de jongen die geen last leek te hebben van zijn extra kilo’s. Hij is met respect gefotografeerd en niet rolbevestigend met een zak friet. Zegt het daarom niet meer over de kijker?

Respect wint

Uiteindelijk heb ik een prachtig portret van de oude dame gemaakt zoals ze was. Ik vond de puurheid belangrijker dan haar te fotograferen zoals mensen ‘horen te zijn’. Ik ben van mening dat als je mensen met respect fotografeert, iedereen gezien mag worden!

Ik ben benieuwd hoe jij hier over denkt. Laat hieronder je reactie achter